Gia đình đặt nền móng cho những cảm giác được an toàn. Như một cách tốt nhất, gia đình là nền tảng để từ đó trẻ học cách đối mặt và đương đầu với những mệt mỏi trong cuộc sống.

Ngoài gia đình, trường học là nơi quan trọng nhất trong cuộc đời của hầu hết trẻ em. Trải nghiệm của trẻ ở trường học sẽ đóng một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng và giúp định hướng tương lai học tập, xã hội và có thể là nghề nghiệp của trẻ. Thời điểm đi học rất quan trọng. Nghiên cứu cho thấy điều này có mối liên hệ liên tục giữa sự tiến bộ mà trẻ em đạt được trong năm đầu tiên.

 

Bắt đầu đến trường

Khi bắt đầu đến trường, hầu hết trẻ em đều có những trải nghiệm ở những lớp mầm non hay những lớp học tiền trạm. Chúng đã phải đối mặt với rất nhiều những thử thách lớn:

• Rời khỏi nhà cùng với người thân trong gia đình và học cách để cư xử
• Tự mình xoay sở khi còn đang rất phụ thuộc vào bố mẹ
• Gặp gỡ nhiều người khác nhau, cả trẻ em và người lớn
• Học hỏi những kĩ năng mới và thực hiện những nhiệm vụ mới
• Tranh đấu và so sánh bản thân mình với những người khác

Tất cả những thay đổi này đều rất khó khăn với trẻ và buổi đầu đến trường là một sự kiện lớn với trẻ kể cả chúng đã có trải nghiệm trước đấy.

Theo nhịp điệu của năm học – thời gian học sẽ xen kẽ với các ngày nghỉ lễ - trẻ phải học cách điều chỉnh giữa việc bắt đầu và kết thúc và cả những cảm xúc khơi gợi trong chúng. Kí ức về những thay đổi và mất mát khác có thể bị xáo trộn.

• Thời gian ở trường thì ngắn hơn so với khi ở mầm non hoặc ở các trung tâm gia đình và bố mẹ phải đối mặt với những biến động về việc quản lý chăm sóc trẻ khác nhau. Những trẻ có mối liên hệ thân thiết với những người chăm sóc chúng thì sẽ cần thời gian để điều chỉnh và làm quen với những thay đổi này.
• Một vài trẻ có thể nhận ra nhiều những mệnh lệnh yêu cầu về việc vâng lời và tập trung quá nhiều. Chúng có thể muốn làm việc riêng của chúng và có thể bực bội với những gì chúng có thể thấy khi người lớn áp đặt giới hạn tự do của chúng. Trẻ khi được tiếp nhận đến trường còn quá nhỏ để có thể diễn đạt những trải nghiệm thành lời. Trẻ tự học cách xoay sở với các tình huống và làm chủ những lo lắng của mình thông qua các hoạt động. Tham gia các hoạt động ở trường cùng những giáo viên nghiêm khắc, khéo léo hoặc tốt bụng sẽ cung cấp cho trẻ cách suy nghĩ về những trải nghiệm mới của chúng với những người lớn xa lạ và những nhiệm vụ không quen thuộc.

Sẽ rất bình thường nếu trẻ trở nên nhút nhát trong những tình huống này. Trong khi vất vả xoay xở ở trường mới, trẻ có thể trở nên trẻ con hơn hoặc đòi hỏi nhiều hơn ở nhà.

 

Bất đắc dĩ phải đi học

Nhiều trẻ thường có chút ngại ngùng vào buổi đầu đến trường. Sẽ có rất nhiều vấn đề cần điều chỉnh và có thể mất một thời gian để ổn định. Nhưng có những trẻ vẫn cảm thấy phải miễn cưỡng đến trường dù đã qua vài học kì đầu thì có vẻ như chúng đã có những vấn đề nghiêm trọng hơn. Điều này có thể liên quan đến những khó khăn trong mối quan hệ với những đứa trẻ khác hoặc các vấn đề với bài tập ở trường. Một lý do thường xuyên được đưa ra để từ chối đi học là bị bắt nạt. Điều này cần được nghiên cứu và tìm hiểu một cách nghiêm túc, nhưng nó có vẻ không phải là toàn bộ câu chuyện.

Việc không muốn đến trường cũng có thể phản ánh sự lo lắng của trẻ khi rời nhà. Những đứa trẻ chưa có những động thái hướng tới sự độc lập, sẽ khó có thể tách khỏi mẹ. Một số trẻ có thể không muốn đến trường vì còn bận tâm với những lo lắng về những gì đang xảy ra ở nhà khi vắng mặt:

• ghen tị với mẹ của mình với một em bé mới hoặc em trai hoặc em gái
• lo lắng về việc một người mẹ trầm cảm sẽ xoay sở như thế nào nếu không có mình
• lo lắng về cha mẹ của mình

Nếu con bạn không muốn đến trường, hãy tìm hiểu tất cả các nguyên nhân có thể và thảo luận nó với nhà trường để tìm ra giải pháp cho con

Làm quen với những đứa trẻ khác

Trẻ có thể mất một khoảng thời gian để hiểu vị trí của mình trong một môi trường mới. Những đứa trẻ có các mối quan hệ rắc rối ở nhà, vì bất cứ lý do gì, có thể không cảm thấy tự tin khi đến trường. Sự ghen tị ở nhà có thể lan sang các mối quan hệ với bạn cùng lớp. Tuy nhiên, những đứa trẻ có tính cạnh tranh cao khi ở nhà có thể thấy cuộc sống ở trường dễ dàng hơn giữa rất nhiều bạn nhỏ khác và có thể dễ dàng tạo ra các mối quan hệ tốt hơn.

Nhóm bạn và những mối quan hệ kiểu 'tình bạn tốt nhất' thường xuất hiện trong năm đầu tiên mặc dù chúng có thể không tồn tại trong một thời gian dài. Những thăng trầm của tình bạn có thể gây tổn thương cho trẻ, nhưng hầu hết chúng đều thiết lập cách thức liên hệ với nhau theo cách ít nhiều hài hòa. Đây là một trong những trải nghiệm mạnh mẽ nhất của tuổi thơ, bên ngoài gia đình.

Khi lên cấp trung học cơ sở, trẻ em có xu hướng chia thành các nhóm cùng giới tính và có cái nhìn không thiện cảm với người khác giới. Đây dường như là một bước chuẩn bị cho tuổi vị thành niên - một cách hình thành sở thích và thái độ phù hợp với văn hóa của con trai hay con gái. Các chàng trai và cô gái sẽ gặp lại nhau sau vài năm nữa.

Những đứa trẻ có 'bạn gái' và 'bạn trai' ở trường tiểu học có thể đang phản ứng với áp lực xã hội hoặc những gì chúng nhìn thấy trên truyền hình, hơn là mong muốn thực sự và khả năng quan hệ của chúng.

Hầu hết trẻ em có khả năng tự ổn định trong môi trường mới. Nhưng nếu trẻ khó có thể hòa đồng với các bạn khác thì có vẻ như con bạn đang có chút vấn đề. Và nếu cảm nhận được những điều bất thường này, hãy liên hệ với giáo viên chủ nhiệm của con để tìm ra giải pháp.

Bắt nạt

Cha mẹ thường lo lắng về việc con bị bắt nạt. Điều này là một phần nhỏ của cuộc sống ở trường và có cả những khía cạnh khác trong môi trường này ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, như bắt đầu học tập, kết bạn cũng như chấp nhận vai trò và quyền hạn của giáo viên.

Bắt nạt về cơ bản là một vấn đề trong mối quan hệ của một đứa trẻ với những đứa trẻ khác. Tuy nhiên, cảm giác bắt nạt có thể giống như việc trêu chọc đứa trẻ khác. Trẻ em ở các độ tuổi có cách hiểu khác nhau về việc bị bắt nạt. Những đứa trẻ nhỏ hơn cho rằng đứa trẻ nào khó chịu với chúng là bắt nạt chúng trong khi những đứa trẻ lớn hơn có xu hướng bị bắt nạt khi đang chịu đựng một chiến dịch có chủ ý và có mục tiêu hơn bởi những đứa trẻ cụ thể.

Những đứa trẻ ít được bảo bọc hoặc bị thiệt thòi về mặt nào đó có xu hướng dễ bị bắt nạt hơn. Những đứa trẻ hay nhận được sự quan tâm của người lớn và những đứa trẻ khác thường có thể được giúp đỡ để xoay sở trong những tình huống bị bắt nạt hoặc bị quấy phá bởi một hoặc nhiều trẻ khác.

Những đứa trẻ bị bắt nạt gần như luôn là những đứa trẻ đang có chút rắc rối:

• Những trẻ mới đi học.
• Những trẻ khó hòa đồng với những trẻ khác.
• những người được coi là khác biệt qua khuyết tật, màu da hoặc ngôn ngữ.

Cho đến khi chúng lớn và tìm thấy cuộc sống xoay quanh một cô gái hoặc chàng trai nào đó, có thể những đứa trẻ của bạn đã phải trai qua giai đoạn chịu đựng việc bị bắt nạt. Tuy nhiên, một số vấn đề - bao gồm cả những vấn đề có nguồn gốc phân biệt chủng tộc - không dễ dàng biến mất.

Trẻ em bị khuyết tật về thể chất khi nhận ra sự khác biệt của mình có thể thấy mình đặc biệt dễ bị những kẻ bắt nạt thương xót. Trẻ em khuyết tật sẽ nhận được nhiều sự giúp đỡ nếu những người xung quanh cảm thông với khiếm khuyết và tôn trọng những thành quả của chúng. Những đứa trẻ không chấp nhận được sự khác biệt của mình sẽ nhạy cảm hơn với kẻ bắt nạt và càng gây kích thích hơn cho những kẻ bắt nạt chúng

Những đứa trẻ hay bắt nạt cũng không quá khác biệt so với những đứa trẻ hay bị bắt nạt. Những đứa trẻ này có thể vì cảm thấy sợ hãi hoặc có yếu điểm nào đó và không thể nói ra những cảm nghĩ của mình cho người khác, nên  chúng chọn những đứa trẻ thiệt thòi hơn để khiến bản thân cảm thấy rằng chúng 'tốt hơn ai đó'.

Điều quan trọng là cha mẹ phải để ý đến những lời nói của con về việc bị bắt nạt, đồng thời cố gắng có được một bức tranh khách quan về những gì đang xảy ra. Nếu tình trạng bị bắt nạt và các mối quan hệ xấu vẫn tiếp diễn, cha mẹ và con cái nên cùng với giáo viên giải quyết tình huống. Trường học của con bạn có thể có chính sách 'chống bắt nạt' và các khiếu nại cá nhân sẽ cần được xem xét trong bối cảnh này. Điều hữu ích cho trẻ em là thấy người lớn, cả cha mẹ và giáo viên, cùng hành động để bảo vệ chúng.

 

Làm quen với giáo viên

Trẻ em phải thích nghi với rất nhiều người lạ khi chúng bắt đầu đi học. Hầu hết trẻ em thích gặp gỡ những người lớn khác nhau nhưng chỉ có một số người trong đó khiến chúng cảm thấy thoải mái. Một đứa trẻ đã quen với bầu không khí dễ dãi hoặc hỗn loạn ở nhà sẽ thấy môi trường lớp học có cấu trúc hơn khó khăn hơn một đứa trẻ có ranh giới chặt chẽ hơn khi ở nhà

Những đứa trẻ không gặp vấn đề cơ bản với quyền lực có thể có những trải nghiệm tốt và xấu với giáo viên trong nhiều năm và chúng tự tìm cách để xoay sở với những khác biệt này.. Tuy nhiên, một số trẻ gặp vấn đề liên tục với mọi giáo viên mà chúng gặp thì có thể có vấn đề sâu xa với quyền lực của giáo viên. Trong trường hợp này, sẽ rất hữu ích cho phụ huynh và giáo viên khi cùng nhau suy nghĩ xem quyền hạn của họ được áp dụng như thế nào và điều này có thể ảnh hưởng đến đứa trẻ như thế nào. Nếu cha mẹ và giáo viên có thể cùng suy nghĩ, thì các thay đổi có thể được thực hiện ở nhà và ở trường.

Tìm kiếm sự chú ý có nghĩa là gì?

Một trong những điều quan trọng cần điều chỉnh mà trẻ em phải thực hiện ở trường đó là trở thành một cá nhân trong cả một tập thể. Cách trẻ xử lý điều này phần lớn sẽ phụ thuộc vào kinh nghiệm của trẻ trong cuộc sống đến thời điểm này.

Những đứa trẻ luôn được gia đình quan tâm có thể cảm thấy thoải mái với các bạn học của mình và tin tưởng rằng chúng có thể nhận được sự quan tâm của giáo viên khi chúng cần. Nếu một đứa trẻ, vì bất kỳ lý do gì, cảm thấy 'không được chăm sóc' bởi cha mẹ bận công việc, chúng có thể gặp vấn đề trong mối quan hệ với giáo viên như một cách để 'tìm kiếm sự chú ý'.

Có một số trẻ cảm thấy không thể khẳng định được vị trí của mình trong nhóm nếu không có sự giúp đỡ của giáo viên và có thể tiếp tục sau học kỳ đầu tiên ở trường để yêu cầu sự quan tâm đặc biệt của giáo viên hoặc trợ lý học tập. Những đứa trẻ này có thể sử dụng một số chiến lược:

• Đeo bám giáo viên mọi lúc và trở thành cái bóng bé nhỏ bên cạnh giáo viên của mình
• Có vẻ hay bị đau bụng hơn và dễ dàng bật khóc
• thu hút sự chú ý của giáo viên bằng cách làm điều gì đó nghịch ngợm

Những đứa trẻ này - thường là con trai – hay nhận được sự phản đối của giáo viên, và thường là của cha mẹ ở nhà. Chúng có thể hình thành một thói quen trở nên gây rối ở trường về lâu dài.

Bắt đầu vào việc học

Bài tập ở trường có thể khơi dậy một số lo lắng ở trẻ em và cha mẹ của chúng. Họ có thể làm được các bài tập đó không? Họ có hiểu không? Họ sẽ làm gì nếu họ không hiểu chúng?

Những đứa trẻ sợ mắc lỗi sẽ không bao giờ có khả năng học hỏi từ những sai lầm và điều này sẽ ảnh hưởng đến việc học của chúng. Việc mắc lỗi chính là một phương thức học hỏi đặc biệt

Trẻ em phản ứng với những khó khăn theo nhiều cách khác nhau:

• Một số trẻ sẽ không thấy khó khăn khi yêu cầu giúp đỡ từ người khác hay dành nhiều thời gian để hiểu về vấn đề của mình. Một đứa trẻ biết cách đòi hỏi sự giúp đỡ từ những ngời khác sẽ có tiềm năng để phát triển các khả năng
• Một số đứa trẻ tự cảm thấy rằng chúng hiểu, hoặc giả vờ hiểu, trong khi sự thật là chúng không hiểu và hoàn toàn thoát ra khỏi bản chất của chúng.
• Một số trẻ biết rằng chúng không cảm thấy miễn cưỡng khi muốn được ai đó giúp đỡ. Chúng có thể tranh thủ sự giúp đỡ của một người bạn, nhưng điều này có thể gây ra thêm nhiều vấn đề về lâu dài vì có thể chúng sẽ không biết được khi nào chúng mới thực sự cần đến sự giúp đỡ từ người khác.

Mọi đứa trẻ đều cần tiến bộ trong công việc. Lo lắng về những thứ khác sẽ ảnh hưởng đến khả năng tập trung vào nhiệm vụ của trẻ. Trẻ sẽ phải vừa lo lắng về công việc của chúng, vừa lo lắng cho cả những vấn đề bên ngoài.

 

Vài đề xuất hữu ích

• Tích cực tham gia vào các hoạt động của trường nếu có thể - tham dự các buổi họp dành cho phụ huynh và tình nguyện giúp đỡ bất cứ khi nào bạn có thể.
• Trẻ em phản ứng tốt hơn với những lời động viên và khen ngợi vì những nỗ lực và nhiệt tình luôn được ưa chuộng hơn là những lời chỉ trích.
• Cha mẹ có thể giúp con làm bài tập về nhà một cách hiệu quả hơn bằng việc luôn sẵn sàng khi con cần hơn là việc cố gắng để dạy con. Hãy tìm ra được khoảng thời gian phù hợp với con bạn, không phải khi chúng đang cố gắng thư giãn với chương trình TV yêu thích, việc dạy con học sẽ đạt được hiệu quả cao hơn
• Quan tâm đến việc học của con bạn và tìm hiểu những gì đang diễn ra ở trường nhưng không làm trẻ cảm thấy bị xâm phạm: trẻ em cần được cho phép một số quyền riêng tư và không phải lúc nào ổn để hỏi một câu như 'Chuyện gì đã xảy ra ở trường hôm nay?'
• Hãy xem xét những câu chuyện về bắt nạt ở trường học một cách nghiêm túc và điều tra, nhưng hãy cố gắng giữ một tâm trí cởi mở và chống lại việc tìm kiếm ai đó để đổ lỗi.
• Thật đau lòng khi nghe về những thăng trầm của tình bạn thời học sinh và ai là hay không là 'bạn thân'. Hãy lắng nghe trẻ kể lể về những tâm sự này mà không quá can thiệp vào cảm xúc của con

Năng lực cạnh tranh

Một hậu quả của việc chú trọng nhiều hơn đến bài tập và thành tích mà trẻ đạt được ở trường trong quá trình phấn đấu chính là trẻ em bắt đầu so sánh bản thân và những gì chúng có thể làm với nhau. Khi cho điểm bài tập, câu hỏi đặt ra là ai được điểm cao nhất.

Đôi khi cha mẹ cạnh tranh về con cái của họ nhiều hơn chính con cái, gây ra rắc rối cho trẻ, đặc biệt nếu chúng không đạt được tất cả những gì cha mẹ mong muốn. Điều này có thể liên quan đến cảm xúc của phụ huynh về trải nghiệm của chính họ ở trường. Nỗi sợ hãi về việc làm thất vọng cha mẹ, cũng như bản thân và giáo viên của chúng, có thể khiến trẻ lo lắng về việc phải thi SAT - làm suy giảm sự tự tin của chúng và có thể dẫn đến kết quả không đúng với năng lực thực sự của chúng.

Con cái và cha mẹ chúng không thể tránh khỏi nỗi đau khi so sánh và thực tế về những thành công và thất bại của con cái họ. Cha mẹ có thể dành cho con sự hỗ trợ tích cực nhất bằng cách tập trung vào những việc đã hoàn thành tốt. Chỉ nhìn vào những gì có thể làm tốt hơn có nguy cơ làm suy giảm niềm tin của trẻ vào thành tích của chúng và củng cố cảm giác thất bại. Sự nhìn nhận cởi mở về các vấn đề và đánh giá tất cả các điểm mạnh của trẻ - không chỉ là thành tích học tập - có thể tạo nên sự khác biệt đối với cách trẻ nhìn nhận bản thân

Các vấn đề với công việc

Điều quan trọng là phải tìm ra những gì nằm sau một vấn đề công việc. Công việc trước đây có bị bỏ sót không? Trẻ có khó khăn trong học tập nội tại không? Đứa trẻ có đang cảm thấy ảnh hưởng của những trải nghiệm tiêu cực sớm hoặc đang diễn ra, ở nhà hoặc ở trường không? Luôn luôn cần thiết xác định bản chất của bất kỳ khó khăn nào càng sớm càng tốt nhằm giảm thiểu khoảng thời gian trẻ làm việc trong tình trạng bất lợi.

Các nhà tâm lý học giáo dục ở đó để giúp chẩn đoán và điều trị nhiều vấn đề trong số này và có thể đưa ra lời khuyên về những khó khăn trong học tập cũng như về nhiều vấn đề khác được nêu trong tờ rơi này.

Rời khỏi trường tiểu học

Việc chuyển từ trường tiểu học sang trung học cơ sở là một sự thay đổi lớn đối với tất cả mọi người. Trẻ em và cha mẹ của chúng chắc chắn có những cảm xúc hỗn độn khi rời xa một môi trường quen thuộc. Hơn nữa, trẻ em đi học cấp hai sẽ quen là 'cá lớn trong ao nhỏ' và điều đó sẽ thay đổi trong một sớm một chiều. Ở trường trung học, những người mới đến có thể không phân biệt được học sinh lớp lớn với nhân viên của trường

Họ thường phải đối mặt với thời gian lo lắng về việc chọn trường mới, nộp đơn và chờ đợi xem liệu họ có thành công hay không.

Trong trường học mới, sẽ không còn mối quan hệ chính với một giáo viên trong suốt cả năm và cơ hội để chơi đùa. Trong khi nhiều trẻ em đã được giao một số bài tập về nhà, nhu cầu thực sự tăng lên sau khi học tiểu học.

Ở giai đoạn này, trẻ em phải có tổ chức hơn bao giờ hết, quản lý để sắp xếp bài vở và đồ dùng cho mỗi bài học và làm bài tập về nhà đúng giờ. Tất cả trẻ em đều cần được hỗ trợ khi thực hiện động thái này và nhiều trường nhận ra điều này, việc đến thăm trường mới trong năm học cuối cấp có thể rất an tâm cho các em học sinh cũng như các bậc phụ huynh đang lo lắng!